Ξανθελάσματα
Τα ξανθελάσματα είναι συλλογές λίπους στο δέρμα των βλεφάρων.
Τι είναι τα ξανθελάσματα;
Παρουσιάζονται ως δερματικές πλάκες λευκού ή λευκοκίτρινου χρώματος, που αφορούν στο άνω ή στο κάτω βλέφαρο ή και στα δυο. Δεν δημιουργούν άλλα συμπτώματα και γι’ αυτό το λόγο αφαιρούνται μόνο για αισθητικούς λόγους.
Παρουσιάζονται περίπου στο 4% του πληθυσμού και μπορεί να αφορούν σε οποιαδήποτε ηλικία από 15 έως 75 ετών με μεγαλύτερη συχνότητα στις ηλικίες 40 ως 60. Επίσης, παρουσιάζονται πολύ πιο συχνά στις γυναίκες από ότι στους άντρες.
Στις μισές περίπου των περιπτώσεων, υποκρύπτουν μία υπερλιπιδαιμία και ιδίως όταν πρόκειται για άτομα ηλικίας μικρότερης των 40, θα πρέπει να ελέγχονται για πιθανότητα υποκείμενης κληρονομικής διαταραχής του μεταβολισμού των λιποπρωτεϊνών.
Ο ακριβής μηχανισμός που τα δημιουργεί δεν έχει πλήρως κατανοηθεί ακόμα, αλλά έχει να κάνει με διαταραχές στον μεταβολισμό της LDL λιποπρωτεΐνης.
Συνήθως αφορά στα επιφανειακά και μεσαία στρώματα του δέρματος, αλλά μπορεί να επεκτείνεται και σε περισσότερο βάθος.
Δευτερεύουσες αιτίες της υπερλιπιδαιμίας που μπορεί να προκαλέσουν την εμφάνιση των ξανθελασμάτων είναι η εγκυμοσύνη, η παχυσαρκία, ο διαβήτης, ο υποθυρεοειδισμός, το νεφρωσικό σύνδρομο και η χολόσταση.
Επίσης, κάποια φάρμακα όπως οιστρογόνα, ταμοξιφαίνη, κορτιζονούχα, ρετινοειδή, κυκλοσπορίνη και αναστολείς της πρωτεάσης, μπορούν να προκαλέσουν υπερλιπιδαιμία και επομένως εμφάνιση των ξανθελασμάτων.
Κάποιες εργασίες αναφέρουν ότι η εμφάνιση των ξανθελασμάτων προϊδεάζει για αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης και επομένως είναι ένδειξη κινδύνου για έμφραγμα μυοκαρδίου, αρτηριοσκλήρυνση και αυξημένο κίνδυνο θανάτου στο γενικό πληθυσμό.
Το ξανθέλασμα είναι μία βλάβη ασυμπτωματική, που δεν δημιουργεί κάποιες επιπλοκές. Επομένως, η αφαίρεση γίνεται μόνο για λόγους αισθητικούς. Όμως, όπως αναφέραμε παραπάνω, αποτελεί ένδειξη πιθανής υπερλιπιδαιμίας και γι’ αυτό το λόγο τα άτομα που παρουσιάζουν ξανθελάσματα πρέπει να ελέγχονται για αυτήν.
ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΞΑΝΘΕΛΑΣΜΑΤΟΣ
Η αφαίρεση των ξανθελασμάτων γίνεται για αισθητικούς λόγους με τις παρακάτω μεθόδους:
- χειρουργική αφαίρεση
- laser
- TCA
- Κρυοθεραπεία
Σε κάθε μέθοδο χρησιμοποιείται τοπική αναισθησία για να μην υπάρχει ενόχληση.
Χειρουργική αφαίρεση ξανθελάσματος
Ο πλαστικός χειρουργός αφαιρεί όσο πιο ριζικά μπορεί τη βλάβη. Κατόπιν μπορεί να αφεθεί χωρίς συρραφή για να επουλωθεί από μόνο του ή να γίνει συρραφή. Η συρραφή μειώνει τον χρόνο αποθεραπείας. Κάποιες φορές όμως τα ξανθελάσματα, ιδίως όταν πρόκειται για το κάτω βλέφαρο είναι τόσο εκτεταμένα, που η συρραφή αντενδείκνυται γιατί μπορεί να δημιουργήσει παραμορφώσεις στο κάτω βλέφαρο. Πάντως η χειρουργική αφαίρεση συνήθως είναι η πιο ριζική μέθοδος αφαίρεσης. Ο χρόνος επούλωσης είναι περίπου της τάξης των 10 ημερών.
Αφαίρεση ξανθελάσματος με laser
Μπορεί να χρησιμοποιηθούν είτε laser CO2 (διοξειδίου του άνθρακα) ή erbium για να επιτευχθεί εξάχνωση του ξανθελάσματος. Κατόπιν συνήθως δεν γίνεται συρραφή και η περιοχή αφήνεται να επουλωθεί από μόνη της. Ο χρόνος επούλωσης είναι περίπου της τάξης των 15-20 ημερών.
Κρυοθεραπεία για αφαίρεση ξανθελάσματος
Γίνεται με ψυχρό άζωτο το οποίο καταστρέφει το ξανθέλασμα. Κατόπιν, αφήνεται να επουλωθεί από μόνη της, χωρίς συρραφή.
TCA αφαίρεση ξανθελάσματος
Για την TCA αφαίρεση χρησιμοποιείται οξύ σε συγκέντρωση από 50% έως 100%, το οποίο γενικά χρησιμοποιείται για να γίνονται τα peeling. Στην περίπτωση αυτή καταστρέφεται το ξανθέλασμα και ακολουθεί η επούλωση η οποία διαρκεί περίπου 15-20 ημέρες.
Επιλογή μεθόδου αφαίρεσης ξανθελάσματος και αποθεραπεία
Η αφαίρεση των ξανθελασμάτων με peeling, κρυοθεραπεία ή laser, ενέχουν την πιθανότητα να γίνει υπέρχρωση του δέρματος των βλεφάρων. Συνιστάται η χρήση αντηλιακού υψηλού δείκτη προστασίας όσο διαρκεί η επούλωση του δέρματος.
Η πιθανότητα επανεμφάνισης του ξανθελάσματος είναι 40% μετά την πρώτη αφαίρεση, 60% μετά την δεύτερη και 80% όταν αφορά το άνω και κάτω βλέφαρο.
Όταν το ξανθέλασμα εκτείνεται βαθιά στο δέρμα ή στους μύες που βρίσκονται κάτω από αυτό, τότε η χειρουργική αφαίρεση έχει περισσότερες πιθανότητες μόνιμης διόρθωσης.
Τα ξανθελάσματα κυρίως αφορούν στο άνω βλέφαρο αλλά πολλές φορές και στο κάτω. Στην αφαίρεσή τους χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή σε περίπτωση που αυτά είναι αρκετά εκτεταμένα. Ένα εκτεταμένο ξανθέλασμα στο κάτω βλέφαρο μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα εκτροπίου μετά την αφαίρεσή του. Γι’ αυτό, ο πλαστικός χειρουργός πρέπει να γνωρίζει καλά τις δυνατότητες στη συγκεκριμένη περιοχή και αν κρίνει ότι το δέρμα που απομένει δεν είναι επαρκές, θα πρέπει να αφήσει την περιοχή να επιθηλιοποιηθεί από μόνη της, χωρίς συρραφή. Αυτό μπορεί να απαιτήσει περισσότερο χρόνο επούλωσης και ίσως λίγο πιο εμφανές σημάδι ή υπέρχρωση. Από την άλλη όμως, είναι απαραίτητο προκειμένου να μην δημιουργηθεί εκτρόπιο.
Επομένως, έγκειται στην εμπειρία του πλαστικού χειρουργού το πότε θα κάνει συρραφή μετά την αφαίρεση ξανθελάσματος και πότε όχι. Το καλό είναι ότι η περιοχή των βλεφάρων γενικά, κάνει πολύ καλή επούλωση και τα σημάδια είναι ανεπαίσθητα. Όπως πάντα, ακόμα και σε περιπτώσεις επεμβάσεων που φαίνονται εύκολες, η εμπειρία του γιατρού είναι σημαντική, για να κρίνει ποια μέθοδος είναι κατάλληλη για την κάθε περίπτωση.